Vertalershuis Amsterdam

Tweeëntwintigste Literaire Vertaaldagen

8 januari tot 26 februari 2021

Online vertaalateliers

Thema: ‘Van auteur tot redacteur tot vertaler’

De tweeëntwintigste Literaire Vertaaldagen zullen vanwege de coronapandemie - anders dan eerder aangekondigd - geheel online plaatsvinden in een reeks van tien ochtenden. U kunt u nu aanmelden voor een of meerdere bijeenkomsten, die steeds een mix van interview/gesprek en vertaalworkshop bieden. Deelname is gratis, maar reserveren is noodzakelijk. Thema is dit jaar de weg die een literaire vertaling aflegt, vanaf het oorspronkelijke manuscript van de auteur tot het vertaalde boek dat in een ander land in de winkel ligt. Hoe werken de drie menselijke schakels die essentieel zijn op deze weg – de auteur, de redacteur en de vertaler – met elkaar samen?

Op tien verschillende doordeweekse dagen in januari en februari zullen de traditionele symposiumdag en workshopdag samenkomen in gesprekken waarin deze driehoeksrelatie tussen auteur, redacteur en vertaler centraal staat. Onder leiding van een moderator, een professional uit het boekenvak, zal in het eerste uur gesproken worden met de redacteur over de ontdekking van een buitenlandse auteur, de acquisitie van de vertaalrechten en de keuze voor een vertaler, met de auteur over de keuze voor een buitenlandse uitgever, de samenwerking met de vertaler en de introductie in het buitenland, en met de vertaler over de samenwerking met de auteur en redacteur. Met de auteur en vertaler zal in het tweede en derde uur de vertaling van een tekstfragment besproken worden.

De vertaalateliers worden online vanuit Amsterdam (Nederlands Letterenfonds) en Antwerpen (Literatuur Vlaanderen) georganiseerd.

Alle vertaalateliers zullen door een onbeperkt aantal vertalers online gevolgd kunnen worden, met mogelijkheid tot het insturen van vragen voorafgaand aan de bijeenkomst, het stellen van vragen via de chat tijdens de bijeenkomst en beperkte mogelijkheid tot een live virtueel gesprek met auteur, redacteur en vertaler.

In elk vertaalatelier staan een andere auteur en talencombinatie centraal, maar we nodigen nadrukkelijk ook vertalers in andere dan de betreffende talencombinatie uit om zich aan te melden, omdat het onderwerp van gesprek voor vertalers in en uit alle talen interessant zal zijn. Ook redacteuren zijn uiteraard welkom bij de online gesprekken.

Programma Literaire Vertaaldagen 2020/2021

Vrijdag 8 januari
atelier 3
Simon Johannin, Sam De Graeve, Rokus Hofstede (Frans)

Ervaren vertaler Rokus Hofstede las in de Franse pers over het grote succes van L’été des charognes, de debuutroman van de jonge auteur Simon Johannin. Vervolgens stelde hij aan de Vlaamse uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts voor om de vertaalrechten te kopen. De Nederlandse titel werd De zomer van het aas. De tekst staat barstensvol straat- en jongerentaal en is zeer expliciet. Tijdens het vertaalproces kreeg Hofstede hulp van een jonge meelezer.

De workshop is bedoeld voor vertalers in en uit het Frans met een sterke maag, en voor andere vertalers die nieuwsgierig zijn naar Hofstedes vertaalopvatting. Hij strijdt tegen vervlakking in literair taalgebruik en moest in deze vertaling een evenwicht zien te vinden tussen de belangen van de Vlaamse en de Nederlandse lezer.

Vrijdag 15 januari
atelier 4
Carel de Haseth, Franc Knipscheer, Olga Rojer (Papiaments)

Uitgeverij In de Knipscheer is gespecialiseerd in Nederlandstalige literatuur in relatie tot voormalig Nederlands-Indië en Indonesië, de Nederlandse Antillen en Suriname, en in vertaalde literatuur van zwart-Amerikaanse, Caribische, Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse auteurs.
In 2013 verscheen bij deze uitgeverij de Nederlandse vertaling Slaaf en meester door Chila Bolivar van het door Carel de Haseth in het Papiaments geschreven Katibu di Shon. De Haseth schreef op verzoek van operazangeres Tania Kross ook het libretto voor de opera Katibu di Shon, die op 1 juli 2013 (de datum waarop het 150 jaar geleden was dat de slavernij afgeschaft werd) met Nederlandse boventiteling in de Stadsschouwburg in Amsterdam in première ging en daarmee de eerste Papiamentstalige opera was.
Als vertaler zal bij deze driehoek aanschuiven Olga Rojer, Associate Professor in World Languages and Cultures aan de American University in Washington, die Katibu di Shon in het Engels vertaalde voor Peter Lang Publishing.

Omdat Papiaments een relatief onbekend vertaalgebied is in de Nederlandse letteren, nodigen wij naast vertalers in en uit het Papiaments ook andere vertalers uit om zich in dit vertaalatelier in de Papiamentse taal en literatuur, en de bijbehorende geschiedenis en cultuur te verdiepen.

Woensdag 20 januari
(voorheen 11 december)
atelier 1
Anna Enquist, Menakhem Perry, Ran HaCohen (Hebreeuws)
Themalezing Max Porter ‘Human Work: Thoughts on Translation’ voor alle deelnemers aan de literaire vertaaldagen
Uitreiking van de Letterenfonds Vertaalprijs 2020 aan literair vertaler Nederlands-Hebreeuws Ran HaCohen voor alle deelnemers aan de literaire vertaaldagen

Ran HaCohen ontvangt op deze dag de Letterenfonds Vertaalprijs, waarmee zowel HaCohens excellente vertalingen van klassieke en contemporaine Nederlandse fictie in het Hebreeuws worden bekroond als zijn belangrijke rol als bemiddelaar voor de Nederlandse literatuur in Israël.
HaCohen heeft als vaste Hebreeuwse vertaler van auteur Anna Enquist een bijzondere band met haar opgebouwd, en gaat op deze eerste literaire vertaaldag in gesprek met Enquist en met Menakhem Perry, de Israëlische uitgever die haar werk ontdekte en aan de Hebreeuwse lezer introduceerde.
Naast vertalers in en uit het Hebreeuws nodigen we voor dit vertaalatelier ook vertalers in andere talen van het werk van Anna Enquist uit, evenals andere vertalers die geïnteresseerd zijn in het werk van Enquist en HaCohen.

Vrijdag 22 januari
atelier 5
Bart Moeyaert, Federico Appel, Laura Pignatti (Italiaans)

Bart Moeyaert is Vlaanderens meest vertaalde nog levende jeugdauteur. Hij vertaalt zelf ook prentenboeken en jeugdromans uit het Duits en het Frans. Op deze Antwerpse Vertaaldag gaat hij in gesprek met Laura Pignatti die zijn werk al meer dan 20 jaar in het Italiaans vertaalt. Redacteur Federico Appel van uitgeverij Sinnos, die de afgelopen jaren verschillende Vlaamse jeugdromans en prentenboeken in het Italiaans uitgaf, maakt de driehoek compleet.

Dit vertaalatelier is interessant voor vertalers in en uit het Italiaans, maar ook voor Moeyaerts vertalers in andere talen en vertalers van jeugdliteratuur in het algemeen.

Woensdag 27 januari
(voorheen 18 december)
atelier 2
Lamia Makaddam, Jurgen Maas, Abdelkader Benali (Arabisch)

Lamia Makaddam is een Nederlandse dichter en vertaler die poëzie schrijft in het Arabisch. Abdelkader Benali vertaalde recent haar bundel Je zult me vinden in elk woord dat ik schrijf. Met uitgever/redacteur Jurgen Maas zullen zij hun samenwerking toelichten. In een tv-uitzending van Mondo bracht Benali de muziek van harpiste Lavinia Meijer samen met de stem van Makaddam. Bekijk deze uitzending en ervaar de muzikaliteit van het Arabisch

De inschrijving voor deze workshop staat open voor vertalers in en uit het Arabisch in het bijzonder, voor poëzievertalers in het algemeen en voor vertalers die geïnteresseerd zijn in het werk van Lamia Makaddam en Abdelkader Benali.

Vrijdag 29 januari
atelier 6
Claudia Durastanti, Peter van der Zwaag, Manon Smits (Italiaans)

Dit jaar verscheen bij De Bezige Bij De vreemdelinge, de Nederlandse vertaling door Manon Smits van La straniera. In deze autobiografische roman blikt de Italiaanse auteur Claudia Durastanti terug op een jeugd waarin twee dove ouders nooit verbinding vonden met de realiteit, de buitenwereld, elkaar of hun horende kinderen.
Durastanti is zelf vertaler uit het Engels in het Italiaans en is tweetalig Engels en Italiaans. Talen en vertalen vormen een rode draad in haar leven en werk.

Dit vertaalatelier is dan ook behalve voor vertalers in en uit het Italiaans in het bijzonder ook interessant voor literair vertalers in het algemeen.

Vrijdag 5 februari
atelier 7
Ronelda S. Kamfer, Feline Streekstra, Alfred Schaffer (Afrikaans)

Al sinds haar eerste bundel is voormalig De Bezige Bij-redacteur Alfred Schaffer de vaste vertaler van de gedichten van Ronelda S. Kamfer. Beiden zijn woonachtig in Zuid-Afrika, maar ondanks de kleine kans hopen we toch dat ze speciaal voor ons kunnen afreizen naar Nederland. Tijdens de workshop zal hun samenwerking centraal staan en natuurlijk is er tijd om de gedichten te bestuderen. De Nederlandse vertalingen van Kamfers werk verschijnen bij uitgeverij Podium.

We roepen in het bijzonder vertalers in en uit het Afrikaans op om zich aan te melden, maar ook andere vertalers die zich altijd al eens in het Afrikaans wilden verdiepen zijn bij dit vertaalatelier welkom.

Vrijdag 12 februari
atelier 8
Marieke Lucas Rijneveld, Ella Griffiths, Michele Hutchison (Engels)

Met The Discomfort of Evening (uitgegeven door Faber & Faber), de Engelse vertaling van De avond is ongemak, wonnen auteur Marieke Lucas Rijneveld en vertaler Michele Hutchison dit jaar de International Booker Prize. Marieke Lucas Rijneveld is de eerste debutant en de jongste auteur ooit die deze prijs wint. De jury prees het poëtische taalgebruik van Rijneveld en de fijngevoeligheid waarmee dit is vertaald door Hutchison. In het radioprogramma Nieuws en Co prees Rijneveld het werk van Hutchison: ‘Het was wel gek om het uit handen te geven, maar ze is echt heel dicht bij het verhaal gebleven. De poëzie van het boek, het ritme; het is voor een vertaler natuurlijk belangrijk om dat zo goed mogelijk te behouden. Dat heeft Michele enorm goed gedaan.’

Dit vertaalatelier is in het bijzonder bedoeld voor vertalers in en uit het Engels en voor vertalers van het werk van Rijneveld in andere talen, maar ook voor andere vertalers van fictie.

Vrijdag 19 februari
atelier 9
Annelies de Hertogh, Els de Roon Hertoge, Robert Chandler (Russisch)

Annelies de hertogh en Els de Roon Hertoge vormen al zeven jaar een vast Vlaams-Nederlands vertalersduo. Nu gaan ze aan de slag met Stalingrad (bekend in het Russisch onder de titel Za pravoje delo, ‘Voor de goede zaak’) van de Russische auteur Vasili Grossman. Dit werk is de prequel van het reeds in het Nederlands vertaalde Leven en lot en werd onlangs in het Engels vertaald door Robert en Elisabeth Chandler. De publicatie in het Russisch gebeurde toen Stalin nog leefde, met als gevolg dat de censoren kwistig in de tekst hebben geknipt. Robert Chandler vergeleek alle 14 versies van dit duizend bladzijden tellende oorlogsepos en puzzelde een vertaling bijeen die recht moest doen aan de roman die Grossman voor ogen had gehad.
Alsof het vertalen van zo’n grote Russische roman nog niet uitdagend genoeg is, gaat het in dit geval ook nog eens gepaard met een bijzonder intensief editieproces. Dé brontekst bestaat immers niet en is alleen te herleiden via de Engelse vertaling en de manuscripten waaruit Chandler geput heeft. Hoe pak je zo’n project als vertalersduo aan?
Stof genoeg voor een boeiend gesprek, niet alleen voor wie uit of in het Russisch vertaalt, maar voor alle vertalers die willen weten hoe je omgaat met een complexe vertaalopdracht.

Vrijdag 26 februari
atelier 10
Jennifer Nansubuga Makumbi, Hanna Breukers, Josephine Ruitenberg (Engels)

De in het Engels geschreven, maar in Oeganda geboren roman Kintu verscheen in 2020 in de vertaling van Josephine Ruitenberg op de Nederlandse markt. Met een mengeling van orale verteltradities, volksverhalen, mythen en bijbelse elementen brengt Makumbi een bijzonder kleurrijke cast van personages tot leven, aldus de introductie van uitgeverij Cossee. Van de vertaler en de lezer vergt de tekst een bijzonder aanpassingsvermogen. Je moet je overgeven aan een onbekende realiteit. Makumbi koos bewust niet voor het opnemen van een register. Ondertussen werkt Josephine Ruitenberg aan een tweede boek van dezelfde auteur: The First Woman. Makumbi is in februari als writer in residence te gast bij het NIAS.

De workshop is bedoeld voor vertalers in en uit het Engels, en voor vertalers die ervaring hebben met of geïnteresseerd zijn in het vertalen van boeken uit niet-westerse culturen.

Rooster vertaalateliers

10.15-11.00 uur

gesprek met redacteur, auteur en vertaler

11.15-12.00 uur

gesprek met auteur en vertaler

12.15-13.00 uur

gesprek met vertaler

Aanmelding en deelname vertaalateliers

Online deelname

Het online volgen van vertaalateliers is gratis, u kunt zich voor meerdere vertaalateliers aanmelden.

U kunt zich tot een maand voordat het betreffende vertaalatelier plaatsvindt aanmelden. Bij uw bevestiging van deelname sturen we ook de tekst van de betreffende auteur ter voorbereiding van het vertaalatelier.

Er is een mogelijkheid tot het insturen van vragen aan de moderator tot uiterlijk een week voorafgaand aan het vertaalatelier, en tijdens het vertaalatelier via de chat. Het in beperkte mate en begeleid door de moderator mogelijk zijn om virtueel in gesprek te gaan met de auteur, redacteur en vertaler.

Verdere informatie vindt u op het digitale inschrijfformulier.

De Literaire Vertaaldagen worden financieel mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, het Vertalershuis Amsterdam/Nederlands Letterenfonds, Literatuur Vlaanderen, het Expertisecentrum Literair Vertalen en de Auteursbond. De praktische organisatie is in handen van het Vertalershuis Amsterdam.

21-10-2020 in nieuws